استابلایزر چیست؟

واژه‌ی استابلایزر (Stabilizer) در لغت به معنی دستگاهی است که از نوسان جلوگیری و آن را جبران میکند. اما عموما وقتی سوال میشود که استابلایزر چیست ، باید مشخص کنیم که “چه دستگاه استابلایزری مد نظر است؟”.

از آنجایی که استابلایزر ها هم برای دوربین های عکاسی، هم برای ولتاژ برق، هم برای لبنیات و هم برای کاربردهای دیگر استفاده میشوند، پاسخ به سوال “استابلایزر چیست” میتواند گوناگون باشد.

در این مقاله قصد داریم توضیح کاملی از دستگاه استابلایزر های ولتاژ برق برای شما ارائه کنیم تا از 0 تا 100 استابلایزر را متوجه شوید.

استابلایزر برق چیست و مهمترین کاربرد آن کدام است؟

میدانیم که اکثر دستگاه ها و تجهیزات برقی اطراف ما، باید با برقی با ولتاژ 220 ولت کار کنند. البته بسیاری از این لوازم میتوانند با ولتاژی نزدیک به 220 هم به فعالیت خود ادامه دهند اما به مرور زمان راندمان آنها کاهش یافته و دچار استهلاک شدید میشوند. اما دستگاه استابلایزر کجا وارد عمل می شود؟

اگر این ولتاژ خیلی افت کند و یا بیش از حد افزایش یابد، ظرف مدت کوتاهی تجهیزات شما از بین میروند و طبیعتا هیچ کدام از این تجهیزات برقی، در مقابل نوسان ولتاژ برق شهر گارانتی ندارند. به همین دلیل است که دستگاه های استابلایزر تولید شدند تا خیال مصرف کننده ها را از نوسان ولتاژ آسوده کنند.

دستگاه استابلایزر برق میتواند این نوسان ولتاژ را جبران کند و ولتاژی دقیقا مطابق با آنچه که برای تجهیزات شما تعریف شده است در اختیار آن ها قرار دهد. بدین ترتیب لوازم برقی شما نه می‌سوزند و نه دچار آسیبهای ناشی از افت یا افزایش ولتاژ می شوند. “ترانس اتوماتیک و دستگاه استابلایزر ابزاری است که به کمک آن نوسانات ولتاژ شبکه برق جبران می‌شود.”

با کم و زیاد شدن بار‌گذاری شبکه برق در طول شبانه روز، روزهای هفته و حتی فصل‌های گوناگون سال، ولتاژ آن یکسان نبوده و زیاد و کم می‌شود. برای نمونه در فصل تابستان و در هنگام غروب آفتاب، از یک‌سو همچنان گرمای روز از بین نرفته و نیاز است که کولرها روشن باشند، از سوی دیگر با کم شدن روشنایی، چراغ‌های ساختمان‌ها نیز روشن هستند. ضمن اینکه همه واحدهای اداری، تجاری، صنعتی و خانگی پویا و لوازم برقی آنها نیز روشن هستند. در این زمان مصرف برق به بیشترین اندازه خود می‌رسد و ولتاژ شبکه بسیار کم می‌شود. در فصل‌های خنک و در نیمه‌های شب که مصرف برق بسیار کم است، ولتاژ شبکه به بیشینه خود می‌رسد. بنابراین کم و زیاد شدن ولتاژ برق طبیعی و گریز‌ناپذیر است. درنتیجه تهیه ترانس اتوماتیک و استابلایزر مخصوصا در برخی مناطق پر افت و خیز ولتاژی ضرورت می یابد.

انواع استابلایزر از نظر تکنولوژی و فناوری ساخت

از دیر‌باز تا کنون دو فناوری فراگیر برای جبران نوسان ولتاژ برق شهر به‌کار گرفته شده است: ترانس اتوماتیک با ساختار رله‌ای و ترانس اتوماتیک سروو موتوردار. اما به تازگی مدل جدیدی از استابلایزرها تحت عنوان استابلایزر سوئیچینگ هم به تولید رسیده که انقلابی در صنعت جبران نوسانهای ولتاژ به حساب میرود.

ترانس اتوماتیک با ساختار رله‌ای

در روش نخست، یک اتو‌ترانسفورماتور (Auto-Transformer) با چندین سر بیرون آمده از سیم‌پیچ ثانویه، به‌کار رفته است.

پیاده‌سازی این ساختار، متناسب با دامنه ولتاژ ورودی با استفاده از رله انجام می‌شود و روش پله-پله آن نمی‌تواند ولتاژ بار را در مقدار ویژه‌ای تثبیت کند. بلکه همواره آن را در بازه مناسبی نگاه می‌دارد. از دیدگاه ما به کار بردن واژه استابلایزر برای چنین ابزاری نادرست بوده و ترانس اتوماتیک رله‌ای برای نام‌گذاری آن بهتر است. زیرا ولتاژ خروجی آن روی یک عدد تثبیت نشده است.

ترانس اتوماتیک و دستگاه استابلایزر سروو موتوردار

ساختار دیگری که به‌طور فراگیر برای جبران نوسان ولتاژ به‌کار می‌رود، اتو‌ترانسفورماتور دیگری است که سیم‌پیچی آن بر روی هسته‌های حلقوی انجام شده و تک‌تک دورهای آن در ‌دسترس هستند. از آنجا که شماره دورهای سیم‌پیچی بسیار زیاد است، به‌کار بردن رله برای وصل کردن آنها ناشدنی است. از این روی، روکش لاکی سیم‌ها تراشیده شده و یک جاروبک زغالی که به خروجی وصل است به کمک یک موتور سروو روی آنها لغزیده و با جابه‌جایی آن ولتاژ خروجی تنظیم می‌شود. در این مدل با جابه‌جایی‌های اندک جاروبک، می‌توان نوسانات کوچک ولتاژ را نیز جبران نمود. بنابراین کارکرد این‌گونه جبران‌سازها بسیار به استابلایزر می‌ماند.

ناگفته نماند لغزش پیوسته جاروبک همراه با خوردگی آن در کوتاه‌مدت به از‌بین رفتن آن و بروز اتصال کوتاه در سیم‌پیچی ترانس می‌انجامد. در چنین مواردی دستگاه دچار آسیب‌دیدگی جدی و جبران‌ناپذیر می‌شود. همچنین شتاب سامانه مکانیکی برای جابه‌جایی جاروبک بسیار پایین است. در نتیجه جبران جهش‌های ناگهانی ولتاژ با کندی فراوان همراه است. پس ترانس اتوماتیک و استابلایزر با این ساختار نمی‌تواند از رسیدن نوسان به بار پیش‌گیری کند.

استابلایزر سوئیچینگ

نخستین نمونه دستگاه استابلایزر / استابیلایزر یا استبلایزر ، با قدرت ۵ کیلووات ساخته شد. ساختار این دستگاه بر پایه کلید‌زنی با بهره‌گیری از کلید‌های نیمه‌هادی IGBT گسترش یافته و با روش کنترل پهنای پالس به تثبیت دامنه ولتاژ خروجی می‌پردازد. این دستگاه های تماما ایرانی و فناورانه، علاوه بر اینکه مدرک دانش بنیان در ایران دارند، در US Patent ایالات متحده آمریکا هم ثبت اختراع شدند.

این آرایش نوآورانه، افزون بر‌آنکه می‌تواند ولتاژ خروجی را در اندازه نامی نگاه دارد، دارای کارکردی بدون فرسایش است و با شتابی بسیار زیاد به جبران نوسانات ولتاژ می‌پردازد. برای نمونه این دستگاه می‌تواند جهش آنی ولتاژ به اندازه ۶۵ ولت را در کمتر از ۴ هزارم ثانیه جبران نماید.

انواع استابلایزر از نظر کاربرد و موارد استفاده

شاید بسیاری از مشتریان استابلایزرهای برق، این دستگاه ها را برای مصارف خانگی و حفاظت از لوازم برقی منزل بخواهند. علاوه بر اینکه نوعی از این استابلایزرها را میتوان بر سر راه برق منزل قرار داد تا تمام تجهیزات برقی خانه، رگوله و تثبیت ولتاژ شوند، نوع دیگری از استابلایزرها هم وجود دارند که میتوانند صرفا دستگاه های خاصی را تحت تاثیر قرار دهند.

اما تفاوت این استابلایزرها در چیست؟

مثلا ممکن است شما بخواهید تنها برای بخشی از لوازم برقی منزل از استابلایزر استفاده کنید که در این صورت میتوانید از استابلایزر یخچال فریزر، استابلایزر تلویزیون و سیستم صوتی تصویری، استابلایزر ماشین لباسشویی و ظرفشویی یا … استفاده کنید. بعضا استابلایزرهای ویژه تری نیز وجود دارد که میتوان از آنها به عنوان استابلایزر آسانسور و یا استابلایزر کولرهای گازی و سیستم های تهویه مطبوع اشاره کرد.

استابلایزرها دسته بندی های دیگری نیز دارند که به مهمترین آنها اشاره شد. پس حالا میتوان برای خرید استابلایزر اقدام کرد.

اما مهمترین و تاثیرگذارترین نکته در هنگام خرید استابلایزر چیست؟

مهمترین نکات برای خرید استابلایزر چیست ؟

بعد از اینکه متوجه شدیم استابلایزر چیست؟ ، حالا نوبت آن است که نکات مهم در خرید استابلایزر را با هم بررسی کنیم. گر چه که این نکات از دل همان مطالب ذکر شده استخراج می شوند اما بد نیست این موارد را به صورت یک جمع بندی و چک لیستی همواره به همراه داشته باشیم تا در هنگام خرید استابلایزر، موردی از قلم نیوفت

این نکات را میتوان اینگونه جمع بندی کرد:

در هنگام خرید حتما توجه ویژه ای به توان مد نظر خود داشته باشید تا دستگاه استابلایزری ضعیف تر از مجموع توان دستگاه های خود خریداری نکنید.

با توجه به وجود انواع تکنولوژی ها در ساخت دستگاه های استابلایزر، در هنگام خرید حتما به فناوری آن و نحوه نگهداری آن توجه کنید. عموما استابلایزرهای رله ای برای استفاده های نرمال خانگی مناسب هستند ولی برای تجهیزات حساسی که نیازمند تثبیت دقیق ولتاژ هستند، به نوع دیگری احتیاج است. ترانس های سروو موتوری هم خیلی زود به تعمیرات و تعویض قطعات نیاز پیدا میکنند. به همین دلیل استابلایزرهای الکترونیکی سوئیچینگ برای این موارد توصیه میشود که هم دقت بالایی دارند و هم نیاز به تعمیر نگهداری خاصی ندارند.

همچنین با توجه به نسخه های مختلف چینی، ایرانی یا حتی اروپایی در ایران، پیش ازخرید باید توجه کنید که تاییدیه های فنی آن دستگاه استابلایزر چیست. حتما از اصل بودن ترانس ها اطمینان حاصل کنید. دقت داشته باشید که یک استابلایزرهای ارزان لزوما استابلایزر خوبی نیست…

خدمات پس از فروش مناسب یکی دیگر از نکات مهم در خرید استابلایزر است که پس از نیازبه تعمیرات استابلایزرها اهمیت می‌یابد.

در آخر هم قیمت منصفانه با توجه به آنچه که هر استابلایزر در اختیار شما میگذاردمیتواند یکی از معیارها در خرید استابلایزر باشد.

بهترین نحوه نصب استابلایزر چیست ؟

نصب استابلایزر مساله سخت و پیچیده ای نیست. شاید بسیاری با نگاه کردن به این دستگاه ها، به فکر فرو روند که نصب آن چقدر مشکل خواهد بود اما این گونه نیست.

اگر از ترانس های اتوماتیک و استابلایزرهای برخی لوازم منزل استفاده کنید که خیلی ساده دوشاخه ی وسیله خود را درون پریزهای این ترانس ها فرو میکنید و از این پس برقی که از دستگاه استابلایزر به آن وارد میشود کاملا رگوله شده است.

اما اگر از استابلایزرهای سراسری استفاده میکنید، کافی است تا پس از نصب آن بعد از کنتور اصلی، از ترمینال های تعبیه شده در پشت دستگاه استفاده کنید. سیم ورودی اصلی ساختمان را به input و کابل خروجی را به output وصل میکنید و تمام برقی که وارد واحد شما می شود، تثبیت شده و بدون نوسان ولتاژ خواهد بود. هرچند که این نحوه نصب در دفترچه راهنمای تمام استابلایزرهای پرنیک ساخته‌ی ریزپردازان مدار سبز با جزئیات نوشته شده، اما در صورتی که همچنان برای نصب مشکلی داشتید، میتوانید از یک برق کار یا حتی کارشناسان ما راهنمایی بگیرید.

مزایای استابلایزر چیست و چگونه کار میکند؟

همانطور که پیشتر هم اشاره شد استابلایزر ها ( که به انواع گوناگونی مثل استابیلایزر یا استبلایزر هم شناخته می شوند ) و ترانس های اتوماتیک برای جبران نوسان ولتاژ برق شهری به کار می روند و به کمک آنها، می توان تجهیزات برقی را از گزند آسیب های ناشی از نوسان ولتاژ برق شهر، بیمه کرد. در واقع مهم ترین مزیت استفاده از دستگاه استابلایزر را میتوان افزایش طول عمر لوازم برقی، فعالیت با بالاترین راندمان کاری و عدم آسیب در مقابل نوسان ولتاژ برشمرد. علاوه بر موارد ذکر شده؛ استابلایزرهای برق میتوانند در مقابل اتصال کوتاه، افزایش ناگهانی ولتاژ بر اثر صاعقه یا کاهش ناگهانی ولتاژ و مشکلات دیگر، از وسایل برقی شما حفاظت کنند.

اما برای پاسخ به این سوال که نحوه کار استابلایزر چیست ، باید دید هر دستگاه استابلایزر از چه تکنولوژی ساختی بهره می برد. استابلایزرهای رله ای با قطع و وصل کردن کلیدها در هر بازه ی ولتاژی، استابلایزرهای سروو موتوری با حرکت زغال دوار روی صفحه و استابلایزرهای الکترونیکی با میکروپروسسور ها میتوانند تنظیم ولتاژ را انجام دهند.

مشکلات استفاده از استابلایزر دست دوم چیست؟

شاید مانند هر وسیله دیگری، در هنگام خرید استابلایزر به استفاده از استابلایزرهای دست دوم هم فکر کنید؛ اما این مورد را نمیتوان مانند وسایل الکتریکی دیگر دانست. شاید لزوما این کار اشکال نداشته باشد اما در اکثر موارد استفاده از استابلایزرهای دست دوم مشکلاتی را به همراه خواهد اورد.

استابلایزرهای معتبر دارای ضمانت و گارانتی تعمیرات می باشند تا در صورت بروز مشکل با خدمات پس از فروش خود بتوانند دوباره به فعالیت ادامه دهند؛ اما استابلایزرهای دست دوم عموما دوره گارانتی خود را پشت سر گذاشته اند و قابل اتکا نیستند؛ آن هم اگر محصولی غیر ایرانی و بدون گارانتی نباشند. از طرفی آن دستگاه استابلایزر برای مصارف همان مصرف کننده توصیه شده است و ممکن است تجهیزات شما دارای توان متفاوت یا نیاز خاصی باشند که استابلایزر دست دوم نتواند به آنها پاسخگو باشد.

همچنین استابلایزرهای دست دوم قیمت خیلی متفاوتی با استابلایزرهای نو ندارند و به طور کلی استفاده از استابلایزر و ترانس دست دوم کار منطقی به نظر نمیرسد و توصیه نمی شود. ریزپردازان با ارائه استابلایزرهای دانش بنیان ایرانی با حداقل 2 سال ضمانت و خدمات پس از فروش میتواند خیال شما را از بابت کیفیتی خاص، قیمتی مناسب و ضمانتی همیشگی راحت کند تا لوازم برقی خود را بدون دردسر از گزند نوسان ولتاژ رها کنید.

تفاوت استابلایزرهای سه فاز و تک فاز چیست؟

همواره دو نوع جریان برق AC و DC وجود خواهد داشت. با توجه به شرایط هر یک، در مناطق شهری و برای استفاده های خانگی از برق تک فاز و در مراکز صنعتی با فشار باری بالاتر، از برق سه فاز استفاده می شود.

به همین دلیل اگر بخواهیم بدانیم اولین معیار برای خرید یک استابلایزر چیست باید به نوع تکفاز یا سه فاز بودن آن اشاره کنیم. در مصارف صنعتی با دستگاه هایی قوی، فشار جریان بار بیشتر و عموما حاشیه شهر از استابلایزر سه فاز ، و در مصارف خانگی مثل واحد های مسکونی – اداری ، از استابلایزرهای تک فاز استفاده می شود. مراکز تجاری نیز بسته به نوع جریان و تعداد فازها، ممکن است تک فاز یا سه فاز باشند که خیلی ساده قابل تشخیص است. بدین ترتیب استابلایزرهای تک فاز و سه فاز در نوع عملکرد تفاوتی ندارند و تنها در تعداد فاز ها برای هر نوع برق، به این دو دسته تقسیم بندی می شوند.

بهترین تکنولوژی به کار رفته در یک دستگاه استابلایزر چیست ؟

استابلایزرهای رله ای به کمک کلیدهای اتصال و مکانیزم کلید زنی از طریق تضعیف و تقویت برخواسته از یک ترانس، میتوانند انتخاب مناسبی برای دستگاه های غیر حساس و عام باشند؛ چرا که یک ترانس اتوماتیک و استابلایزرهای رله ای، ولتاژ را در ” بازه ای مناسب ” برای تجهیزات قرار میدهد. استابلایزرهای سروو موتوری به کمک حرکت یک چرخ یا زغال روی صفحه ای مدور، نوسان ولتاژ را جبران می کنند؛ هر چند این ترانس های اتوماتیک ( یا به اصطلاح عامیانه استابلایزر ) دقت بالاتری نسبت به مدل های رله ای دارند، اما استهلاک بسیار بالا و نیاز به تعمیرات دوره ای این دستگاه ها، آن ها را قابل اتکا نمی کند. اما دسته ی سومی از این تجهیزات وجود دارد که مطابق آنچه گفتیم، دقیقا می توانند پاسخ به سوال استابلایزر چیست باشند ! استابلایزرهای سوئیچینگ پرنیک، مدلXL :

این مدل از استابلایزرها که عنوان دانش بنیان را به عنوان بهترین نوع استابلایزر با خود یدک می کشند، دقتی فراتر از انتظار ( کمتر از 1 ولت ) داشته و بدون صدا، استهلاک و نیاز به تعمیرات دوره ای، به صورت دائمی از تجهیزات برقی شما در برابر نوسان ولتاژ محافظت می کنند.

منبع: ریزپردازان